Thursday, June 04, 2015

In prefixua duten hitzac euscaraz

In prefixua, nola ere re prefixua eta ere beste anhitz particuala, dago ongui sartua eta errotua an euscara historicoqui eta dialecto guzietan. Baina malerusqui normalean artean euscalzaleac ez dira abegui lar onez ikusten eta betez ere sopportatzen izquirioz. Da in particula prefixua daucagunetaric bat hartua beguitan. Baina da zorionez ondo sartua non batzutan ezin dira retchazatu hitzac dutenac particula hori (injustu, insumiso, impotente, infinitu, ...). Galdetu al da ere, baina phenomeno hori zembat da handia?, behar alco da quantificatu?, zeren mintzo garelaric hain puntu buruz euscaraz nekez da quantificatzen hori delaco puntua.

Casuraco, uste dudanez, erraiten du academico Sarasolac ze hitzac euscaraz an Iphar aldea eta an Hego aldea dira differenteac batzuc harturic hitzac frantzesetic eta bestec gazteleratic. Ezen seinalatzen da puntua edo affaira -zein gainera da evidentea eta hori salatzeco ez da behar ezein jaquintza especifico academicoric, ezen da obvioa edozeinentzat- baina ez da quantificatzen, ezen ez da deus eguiten buruz aiphatu soilic eguin den hain affaira ustez importante hori. Horrec soil, jaquin gabe ere guehiago, descalificatzen du hori academicoa an aurre nire beguiac (asco edo guti jaquinac). Lirudiquela dela showzalea edo exhibitinista bat. Halan dut nic atchemaiten.

Enfin, buruz oraico "affaira" hau ezen hitzac euscaraz dutenac in prefixua eguin dut listanno bat intentionearequin zerbait quantificatu dezaguntzat ikus bere dimensionea. Hemen ere ba da arguiroqui purismo lexical bat -erranic bidenabar baina goraqui- asmoz reemplazatu kin euscara "hobea" horiec hitz "degradatuac", nola ez hartu nahiric invisible (edo nahi balitz imbisible) hitza sortzen da ikusezin neologismoa zein ez da beharrezco izanic escurua tic mendeac euscal hitz puru invisible. Bada ba, hara nire apportationea


(escusatuco nau iracurleac zeren ez dut ikasi nola jarri lista hori columnaca)

Inirensgarria
(irentsiezina)

incommunicationea

indiscutiblea

impresentable

inegoquia
(inadecuado)

inadecuatu

insufrible

insuperable
(gaintezina)

insatisfos

indisimulable

indisimulatuqui

indispensable

ininteligible

independentzia

indecentea

indecentequi

injustu

injustuqui

injustificable

injustificablequi

involuntario
(ofensa involuntarioa)

insuficiente

insuficientequi

insuficientzia
(insuficientzia cardiacoa)

indefendible

impracticable

indefinitu

indefinitione

incomensurable

inconsciente

inconscientequi

inequivoco

infundatu

intangible

intangiblequi

irrecuperable
(berreskuraezin !!!)

incompatible

incompatiblequi

invertebratu

increiblea
(sinetsi ezinezko)

imprecisione
(terminologicoa)

inespecifico
(planteamentu)

incompatible
(persona)

inquestionable
(eguia)

inadmisible

incommunicatu

informal

informalqui

indefinitu

indefintuqui

indefinible

indirectu

indirectuqui

inbideragarri
(bideragarri)

ineguingarri
(eguingarri)

inexpertu

inexperientzia

inaceptable
(inonhargarri)

inapelable

inimaginable

inseguru

inseguritate

incomodo

indivisible

intransigente

intransigentzia

indesiratu
(visita)

initcharoa
(inesperado)

irresponsable
(ardurabakokeria !!!)

insumiso

insumisione

inukigarri
(intocable)

insalvable
(differentzia insalvableac)

inevitable
(batzar inevitablea)

inzorionez

imprevisiblea 

improbable

indiscutible
(eztabaidaezin !!!)

illimitatu

illimitable

irrepetible
(errepikaezin)

irrecuperable

intolerante

intolerantzia

inulergarri
(ulergaitz, ulertezin)

illegalizatione

indivisible
(zatiezin !!!)

imparcial

invalidatu

invalidable

indiscriminatu

indiscriminatuqui

impotente

impotentzia

indefinitu
(greva)

ineffectivo
(ahaleguin ineffectivoa)

insegurtasun

inseguritatea

inestable

inexorable

impecable

insolidaritate

inconfesable

impersonal

impersonalqui
(mintzatu)

infertilitate

impuritate

inorganico

ininterrumpible

insoportable

immoral

inexactu

indeterminatu

informal

informalqui

inmesedegarri
(mesedegarri)

incompetentzia

infertilitate

infertil

infertilqui
(enseatu)

imperfectione

imparcial

imparcialqui

indifferente

indifferentequi

indifferntzia

inconditional

inconditionalqui

insubordinatu

inusual

immutable

inimaginable

indispensable

infabilitate

infalible

inefectivo

infecunditate

infertilitate

infidel

infinitu

inflexible

inflexiblequi

infraqueable

infrequente

ingravitate

impertinente

inpertinentequi

impertinentzia

ingovernable

immovilismo

intransigentzia

intransigente

inohico
(inusual)

inbarkagarri
(imperdonable)

indeterminatu

indiscutible

inexorable



No comments: